Don BOSCO - Magazyn Salezjański

Lekcje religii w kryzysie? Czy konsekwencja nowego modelu edukacji?

ks. Albert Wołkiewicz

strona: 23

Raport Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku „Edukacja: jest w niej ukryty skarb” (Learning: the Treasure Within), napisany przez Jacques’a Delorosa dla UNESCO (opublikowany w 1996 r.), wspomina o czterech filarach edukacji. Autor opracowania, świadomy transformacji, jakiej podlega edukacja, w związku nie tylko ze zmianą pokoleń uczniów (jak było to do tej pory), ale ze zmianą epok w dziejach świata, wskazał na to, że „edukacja jest niejako zobowiązana do dostarczenia mapy złożonego i wiecznie niespokojnego świata i busoli umożliwiającej po nim żeglugę”. W tak ujętych celach „edukacji jutra” szczególnego wymiaru nabiera edukacja religijna i to, co jest w niej największym skarbem. Krótka refleksja nad wskazanymi filarami kształcenia i wychowania w XXI wieku może pomóc szkolnej katechezie w tym, aby odświeżyć i uaktualnić tę duchową mapę i busolę, którą niezmiennie pozostaje Ewangelia – Dobra Nowina o Jezusie Chrystusie.

Uczyć się, aby wiedzieć (Learning to know).

Autor raportu zaznaczył, że edukacja powinna przygotować człowieka młodego nie tylko do korzystania z cywilizacji, ale także do twórczego uczestnictwa w procesie jej dalszego rozwoju i istnienia. Reforma edukacji jest czymś więcej niż tylko reakcją na aktualne problemy. Jest odpowiedzią na wyzwania XXI wieku. Ogromną rolę odgrywa tu proces myślenia. Samo przyswajanie informacji, encyklopedyczne wiadomości nie zbudują mądrości. Umiejętność selektywnego wybierania informacji i łączenia przesłanek płynących ze świata fizycznego i duchowego staje się wartością szczególnie pożądaną. Mistrzem okazuje się ten, kto z tych samych informacji i wiadomości potrafi zrozumieć i nauczyć się więcej. W tym świecie młody człowiek potrzebuje nauczyciela, który stanie się dla niego mistrzem, przewodnikiem. Autorytet wiedzy ustępuje autorytetowi relacji.

Uczyć się, aby działać (Learning to do).

Uczyć się, aby wiedzieć i uczyć się, aby działać – czynności te są w znacznej mierze nierozdzielne. Edukacja ma pomóc wykształcić nie tylko kwalifikacje, ale wypracować także kompetencje twarde i miękkie. Uczeń nie przychodzi do nowej szkoły tylko po to, aby zdobywać wiedzę. On uczy się nawiązywać relacje, współpracować w grupie, wzajemnie się inspirować i mobilizować. Nie tyle jest nauczany, co sam uczy się rozwiązywania sytuacji kryzysowych, nabywa umiejętność prowadzenia rozmów z osobami o odmiennych poglądach i rozumnego argumentowania swoich poglądów.

Uczyć się, aby żyć wspólnie, uczyć się współżycia z innymi (Learning to live together).

Umiejętność współpracy z innymi i realizowania razem swoich celów to kolejny filar edukacji jutra. W globalnej wiosce XXI wieku odległości i przestrzenie nie stanowią problemu. Nowe technologie komunikacyjne pozwalają już nie tylko na łączenie się w czasie rzeczywistym z uczniami na innych kontynentach, ale realizuje się projekty edukacyjne pomiędzy uczniami obecnymi w sali lekcyjnej a kosmonautami żyjącymi na stacji orbitalnej. W kształceniu religijnym bardziej niż kiedykolwiek rodzi się potrzeba uczenia właściwej wrażliwości na ludzi innych kultur i religii. Droga do świętości nie jest zarezerwowana tylko dla katolików, ale może wejść na nią każdy, kto chce stać się uczniem Chrystusa.

Uczyć się, aby być (Learning to be).

Uczyć się, aby być i nie zginąć w świecie zdominowanym przez konsumpcję. Jak zauważył przewodniczący Międzynarodowej Komisji do spraw Edukacji dla XXI wieku: „Rozwój ma na celu pełny rozkwit człowieka w całym bogactwie jego osobowości i w różnorodnych formach ekspresji i zaangażowania: jako jednostki, członka rodziny i społeczeństwa…”. W takim ujęciu edukacja jest przede wszystkim wewnętrzną wędrówką, której etapy wyznaczają fazy kształtowania się osobowości człowieka i rozwój jego duchowości. Filozoficzna zasada: „być to więcej niż mieć” jest dobrym punktem wyjścia dla wskazywania wyższych wartości, które mogą wspierać duchowy rozwój młodego pokolenia. Złożoność procesów związanych z przekształcaniem się edukacji nie pozwala na jednoznacznie brzmiącą ocenę faktycznego stanu rzeczy. Wydaje się jednak, że „stare pokolenie” miało cele, a nie miało środków do ich realizacji; natomiast dzisiejsze „nowe pokolenie” ma środki, ale nie ma wyraźnych celów. Baczna obserwacja zachodzących zmian i odważne, mądre ukazanie skarbu edukacji religijnej może pomóc współczesnemu młodemu pokoleniu odnaleźć swoje miejsce w XXI wieku.

Archiwum

Lekcje religii w kryzysie? Czy konsekwencja nowego modelu edukacji?