Don BOSCO - Magazyn Salezjański

Potrzeby rodziców i nauczycieli w zakresie współpracy oraz wzajemnego komunikowania się

prof. Teresa Olearczyk

strona: 18

W środowisku szkolnym współpraca może być zainicjowana przez nauczycieli bądź przez rodziców, którzy mają pełne prawo, aby podejmować takie działania. Jednak ze względu na przygotowanie zawodowe nauczycieli oraz pełnione funkcje to nauczyciel z założenia powinien być inicjatorem wszelkich form współpracy. Poziom relacji z innymi dotyczy każdego człowieka, a więc także rodzica i nauczyciela, a uwarunkowane są one właściwościami indywidualnymi, cechami fizycznymi i psychicznymi każdej ze stron.

Podejmując problematykę współpracy nauczyciela z rodzicami należy także wziąć pod uwagę specyficzne cechy indywidualne nauczycieli, takie jak: doświadczenie zawodowe, sytuacja rodzinna (która może mieć wpływ na przebieg wzajemnej współpracy), stopień awansu zawodowego. Można przyjąć, że stażyści oraz nauczyciele kontraktowi stanowią grupę z małym doświadczeniem, natomiast nauczyciele mianowani oraz dyplomowani stanowią tę z większym doświadczeniem. Współpraca pomiędzy rodzicami i nauczycielami najczęściej odbywa się w szkole podczas organizowanych zebrań. Istotnym ich elementem jest właściwy przekaz informacji. Jeszcze do niedawna kontakt nauczycieli i rodziców ograniczony był do wiadomości pisemnej lub bezpośredniej rozmowy. Obecnie mamy do wyboru wiele nowoczesnych technologii ułatwiających komunikację międzyludzką. Najczęściej stosowaną formą współpracy są: rozmowa telefoniczna, wiadomość pisemna, poczta elektroniczna, rozmowa podczas zebrań oraz rozmowa podczas dodatkowego spotkania. Jednak najbardziej powszechnym sposobem komunikacji jest tradycyjna rozmowa odbywająca się podczas typowego zebrania szkolnego, a także rozmowa telefoniczna. Zważywszy na miejsce komunikacji telefonicznej we współczesnym świecie, można zauważyć, jaki wpływ na wybór sposobu komunikacji ma specyfika pracy na danym etapie edukacyjnym. W klasach młodszych, gdzie wychowawca ma codzienny kontakt z dzieckiem przez kilka godzin, rodzice preferują pisemne kontakty. Mogą liczyć na bieżące ich odczytywanie przez nauczycieli i odwrotnie – wiedzą, że wychowawca jest w stanie regularnie uzupełniać nowe informacje. Na wyższych etapach edukacji zaobserwować można wzrost kontaktów odbywających się drogą elektroniczną. Znacznym ułatwieniem kontroli osiągnięć szkolnych dzieci jest coraz popularniejszy dziennik elektroniczny. W wielu szkołach ponadpodstawowych ułatwia on sposób komunikowania się.

Niewielkim zainteresowaniem rodziców cieszą się rozmowy z nauczycielem organizowane podczas dodatkowego zebrania. Najprawdopodobniej wynika to z niedogodności rodziców odbycia dodatkowego spotkania. Dla rodziców pracujących zawodowo wiąże się to z dezorganizacją codziennych zajęć i obowiązków. Niejednokrotnie jednak sytuacja szkolna ucznia wymaga przeprowadzenia osobistej rozmowy z rodzicem. Przykładem może być wyjaśnienie zaobserwowanych sytuacji patologicznych w obrębie funkcjonowania rodziny ucznia. Bezpośredni kontakt z rodzicem jest wręcz wpisany w obowiązek zawodowy nauczyciela. Spotkanie rodzica z nauczycielem jest nie tylko wymianą informacji o uczniu, ale także poznaniem siebie wzajemnie, a więc dwóch ważnych środowisk wychowawczych mających co prawda zbieżne cele, jednak różniące się formy realizacji tegoż celu. To są role komplementarne, wzajemnie się uzupełniające, przy czym obie strony oddziałują wychowawczo i formacyjnie na ucznia, a więc jednostkę dojrzewającą, podczas gdy od rodziców i nauczycieli należy oczekiwać dojrzałości i prawości działania.

Oczekiwania nauczycieli względem stosowanych form komunikacji rodziców z nauczycielem

Najczęściej preferowanym przez nauczycieli sposobem komunikacji jest rozmowa podczas organizowanych zebrań. Przyzwolenie nauczycieli na rozmowę z rodzicem podczas dodatkowego spotkania świadczy o zaangażowaniu nauczyciela i odpowiadaniu na potrzeby rodziców, zatem rysuje się sylwetka nauczyciela, który służy pomocą rodzicom.

Poczta elektroniczna nie wszędzie cieszy się dużym powodzeniem. Niewielkie zainteresowanie tą formą wydaje się nieuzasadnione, gdyż informacje przesyłane elektronicznie w żaden sposób nie zakłócają codziennych obowiązków. To odbiorca wiadomości decyduje, kiedy ją odczytać. Być może wykorzystanie tej formy wymaga dodatkowego czasu. W niektórych szczególnie mniejszych miejscowościach preferowane są kontakty osobiste ze szkołą, a poczta elektroniczna nie jest preferowaną formą komunikacji ze szkołą ze względu na utrudniony lub niemożliwy dostęp do internetu.

Podsumowując, w kwestii preferowanych przez nauczycieli i rodziców form komunikacji można domniemywać, że: najpopularniejszą formą współpracy rodziców i nauczycieli jest bezpośrednia rozmowa.
• Zarówno wśród rodziców, jak i nauczycieli mniej preferowana jest poczta elektroniczna.
• Wiadomość pisemna jest preferowana głównie przez rodziców uczniów klas I-III.
• Rozmowa telefoniczna jest preferowaną formą komunikacji zarówno przez rodziców, jak i nauczycieli.

Uwarunkowania współpracy nauczycieli i rodziców

U podstaw stosunków międzyludzkich leży komunikacja rozumiana przede wszystkim jako proces przekazywania informacji pomiędzy jej uczestnikami. Jednak komunikacja między ludźmi rządzi się pewnymi prawidłowościami, z których część jest tak uniwersalna i tak wszechobecna, że została określona jako prawa komunikacji.

Pierwsze z założeń mówi, że ludzie pozostający ze sobą w kontakcie nie mogą się ze sobą nie porozumiewać. Zgodnie z tą zasadą każde zachowanie coś wyraża, jest wypowiedzią. Z tej perspektywy za wypowiedź należy uznać także milczenie, zaś idąc jeszcze dalej można przyjąć, że już sama obecność drugiego człowieka jest komunikatem, a proces komunikacji ma charakter wszechobecny. Kontakty interpersonalne niezależnie od środowiska, w którym przebiegają, zawsze podlegają wpływom czynników implikujących ich jakość. W tym względzie relacje występujące pomiędzy rodzicami i nauczycielami nie stanowią wyjątku. Niemniej – ze względu na ich specyfikę oraz charakter – można wyodrębnić determinanty swoiste dla danej korelacji. Komunikacja rodziców oraz nauczycieli podlega wielu czynnikom.

Archiwum

Potrzeby rodziców i nauczycieli w zakresie współpracy oraz wzajemnego komunikowania się