- Życie pełne
- Od redakcji
- Jakiego Kościoła chcą młodzi
- Zambia: Adopcja na odległość
- Zambia Budowa centrum dla dzieci ulicy
- Rodzice: „współpracownicy Boga”
- Przed nami drugi rok reformy
- Młodzieży polska patrz na ten krzyż…
- Wychowanie opiera się na przykładzie i słowie
- Kiedyś to była młodzież, nie to, co teraz!
- Dlaczego świat cierpi?
- Czy małe dzieci powinny oglądać telewizję?
- Nie możemy zatracić wiary w młodzież
- Życie jako POWOŁANIE
- Wyzwanie wiary
- Tęsknota za Jordanem. Doktorem Jordanem
- Wiara ateistów
Młodzieży polska patrz na ten krzyż…
Joanna Wieliczka – Szarkowa
strona: 16
Z okazji 100-lecia odzyskania niepodległości rozpoczynamy cykl tekstów poświęconych tej wielkiej rocznicy. Powinna ona być wielką szansą edukacyjną dla polskiej młodzieży.
Epizod z jesieni 1914 roku, kiedy II Brygada Legionów Polskich, zwana Karpacką albo Żelazną, pod dowództwem kpt. Józefa Hallera otrzymała zadanie przekroczenia Karpat.
Wkroczenie oddziałów strzeleckich Józefa Piłsudskiego do Królestwa Polskiego miało wywołać w nim powstanie i doprowadzić do opanowania jego części, aby organizować wojsko i kadry władz politycznych dla przyszłej niepodległej Rzeczpospolitej. Powstanie jednak nie wybuchło, a istnienie oddziałów strzeleckich uratowali politycy galicyjscy, którzy powołali w Krakowie, 16 sierpnia 1914 roku, Naczelny Komitet Narodowy jako polityczne zaplecze Legionów – polskiej siły zbrojnej walczącej u boku armii austro-węgierskiej. Piłsudski, w rozkazie z 22 sierpnia, przyłączył podległe mu oddziały ochotnicze do tworzonych przez NKN Legionów. Do maja 1915 roku powstały trzy brygady Legionów. Jesienią 1914 roku II Brygada Legionów Polskich, zwana Karpacką albo Żelazną, pod dowództwem kpt. Józefa Hallera otrzymała zadanie przekroczenia Karpat i oczyszczenia z nieprzyjaciela doliny Bystrzycy już w Galicji. Droga na północną stronę Karpat wiodła przez przełęcz Pantyrską. Nie było jednak dogodnego szlaku, którym mogłyby przejść wojska, zaopatrzenie i amunicja. Dlatego w ciągu czterech dni legioniści zbudowali słynną pięciokilometrową Drogę Legionów, z 3600 msześc. okrąglaków, postępując w górę po zboczu o nachyleniu 15 stopni: „Serpentyna – mosty ponad przepaściami, w ogóle całe wiadukty budowane z drzewa siłami naszych żołnierzy i setek okolicznych chłopów”. Legioniści przeprawili się nią 21 października 1914 roku. Na przełęczy Rogodzy, którym biegła granica węgiersko-galicyjska, wznieśli, na pamiątkę przeprawy, siedmiometrowy krzyż, na którym wyryli ułożony przez szeregowca Adama Szanię wiersz: Młodzieży polska patrz na ten krzyż Legiony Polskie dźwignęły go wzwyż, przechodząc góry, lasy i wały do Ciebie Polsko i dla Twej chwały. W 1931 roku drewniany krzyż został zastąpiony żelaznym, który, wraz z tablicą upamiętniającą przejście oddziałów legionowych z Węgier do Galicji, przetrwał na przełęczy Rogodzy do dziś. Po przejściu Karpat, siły legionowe zgrupowały się w okolicy Rafajłowej i Zielonej. 23 października doszło do trzygodzinnego starcia z Rosjanami pod Pasieczną, w czasie którego kpt. Haller został ranny w prawe ramię, ale mimo to nie opuścił pola bitwy. Do najcięższego boju doszło 29 października pod Mołotkowem. Naprzeciwko około 6 tysięcy legionistów stanęło ponaddwukrotnie silniejsze zgrupowanie rosyjskie, którym dowodził Polak, płk Kwieciński, a służyli w nim także dwaj późniejsi generałowie Wojska Polskiego – Lucjan Żeligowski i Kazimierz Jacynik. Walka rozpoczęła się o 8 rano i trwała jeszcze po południu. Rosjanie starali się otoczyć siły legionowe, a ich artyleria ostrzeliwała silnie oddziały kpt. Roi i mjr. Hallera. W samym Mołotkowie walki były najbardziej zacięte: „Na koniu, z daleka widoczny przerzucał się Roja jak wicher z miejsca na miejsce, zawsze w pierwszej linii ognia, wszędzie doglądał i pędził do walki ostrym, bezpardonowym rozkazem. Nie dobierając słów, po żołniersku krzyczał i sam się rzucał w najzaciętszy zamęt bojowy. Dwukrotnie pod nim konia ubito. Dosiadł trzeciego. Zraniony odłamkiem szrapnela (…) cały czarny od prochu i dymu, buchający krwią, która mu zalewała twarz i rękę, na koniu uganiał” – pisali kronikarze walk II Brygady. W krytycznej sytuacji około godziny 14, gen. Durski zarządził odwrót w kierunku Nadwórnej i Pasiecznej. Pod Mołotkowem Legiony straciły 200 zabitych, było 480 rannych, 200 zaginionych i wziętych do niewoli. Po porażce oddziały wycofały się do Zielonej, Rafajłowej i na południowe stoki Karpat. Stacjonując w Rafajłowej legioniści Hallera bronili dostępu na przełęcze Rogodzy i Pantyru. Kiedy Rosjanie zajęli Zieloną, a oddziały austro-węgierskie wycofały się w góry, Rafajłowa pozostała jedyną placówką obronną po galicyjskiej stronie Karpat. „My, legioniści >Karpackiej Brygady<, jedynie jeszcze tylko trzymamy się w Galicji, tu w Polsce! Szkoda byłoby wycofać się stąd i opuszczać ten kawałek Polski, który z całej armii austriackiej, jedynie tylko jeszcze trzyma nasza grupa legionowa, rafajłowska” – pisał mjr Roja. I nazwali wtedy tę swoją placówkę, u podnóża Karpat, gdzie sami byli gospodarzami, „Rzecząpospolitą Rafajłowską”.
Fragment ksi ążki „Polonia Restituta” wydawnictwa AA
Bogato ilustrowany album przedstawia okoliczności, najważniejsze wydarzenia, ojców i bohaterów polskiej drogi do niepodległości w 1918 roku. Mamy tu ukazaną sytuację ziem Polski u zarania zwycięskiego boju o niepodległość, walki żołnierzy polskich formacji zbrojnych, legendarne boje polskiej kawalerii w czasie I wojny światowej, życiorysy wielkich architektów niepodległej Polski, opis przejęcia władzy w kraju przez Polaków jesienią 1918 roku, obronę Lwowa, walki powstańcze w Wielkopolsce i na Śląsku oraz wielki zwycięski bój z bolszewikami w obronie odrodzonej Ojczyzny w 1920 r. Zamieszczono tu również kalendarium niepodległości. Kompendium wiedzy o jednym z najważniejszych wydarzeń historii Polski, którego 100. rocznicę wkrótce będziemy świętować. Pozycja obowiązkowa dla każdego, kto chce świadomie włączyć się w wielkie święto 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
