Don BOSCO - Magazyn Salezjański

SALEZJAŃSKI RUCH MŁODZIEŻOWY. W trosce o bezpiewczeństwo

Jacek Wilk

strona: 16

Planując jakiekolwiek zajęcia dla młodzieży (szkolne lub pozaszkolne), warto pamiętać o wartości nadrzędnej, jaką jest bezpieczeństwo podopiecznych. Na jego straży stoją zapisy w polskim systemie prawnym (szereg ustaw i rozporządzeń), ale również regulaminy i instrukcje, które wynikają z charakteru i miejsca działania (np. regulamin korzystania z pływalni, instrukcja używania danego sprzętu sportowego itp.).

O piekun przede wszystkim powinien sprawować opiekę w sposób czynny, to znaczy być przy wychowanku. Niebagatelną rzeczą jest umiejętność zaplanowania poszczególnych działań (rozkładu dnia, programu wycieczek, scenariuszy zajęć itp.) i podanie go do powszechnej wiadomości (wychowawcom, uczestnikom, rodzicom). Należy oczywiście zadbać również o programy alternatywne (np. w razie zmiany pogody). Prawidłowe wykonanie tych wszystkich zadań wymaga naturalnie doboru odpowiedniego i kompetentnego zespołu kadry. Niezależnie od umiejętności pedagogicznych, każdy z nich musi znać zasady postępowania (procedury) w sytuacjach krytycznych (wypadki, stany zagrożenia życia) i umieć udzielić pierwszej pomocy przedmedycznej. Całość uzupełnia odpowiednia dokumentacja, którą należy prowadzić, pracując z młodzieżą (m.in. dzienniki zajęć, karty kolonijne, karty wycieczek, polisy ubezpieczeniowe, instrukcje przeciwpożarowe, regulaminy porządkowe) i przedstawiać na żądanie odpowiednich służb i organów nadzorujących (sanepid, kuratorium oświaty, policja, straż pożarna itp.).
Oto kilka uwag dotyczących bezpiecznej organizacji wypoczynku młodzieży:

Pobyt w ośrodku kolonijnym
Ośrodek musi posiadać Kartę Kwalifikacyjną Obiektu zatwierdzoną przez właściwego dla miejsca kuratora oświaty. Należy zapoznać się i podporządkować regulaminowi ośrodka i korzystania z jego bazy sportowo-rekreacyjnej (sala gimnastyczna, boiska, tereny rekreacyjne); dbać o stan techniczny ośrodka i natychmiast eliminować pojawiające się usterki.

Wycieczki
Czas i program wycieczki powinien być dostosowany do wieku i potrzeb uczestników. Niezbędne jest: szczegółowe opracowanie programu merytorycznego (w wielu aspektach: turystycznym, edukacyjnym, integracyjnym itp.) i harmonogramu (z wersjami alternatywnymi); właściwe przygotowanie podopiecznych (właściwy ubiór, sprzęt, prowiant, zagrożenia, obowiązujące przepisy); zabranie odpowiedniego wyposażenia dla grupy (apteczka, mapy, przewodniki, środki łączności). W sytuacji kryzysowej ważne jest, żeby nie ulec panice i nie pozostawić grupy bez opieki wychowawcy. Warto przeprowadzić także podsumowanie wycieczki (konkurs, quiz, dokumentacja foto, wspomnienia przygód, ocena zachowania grupy). Ważna jest również dokumentacja wycieczki (karta wycieczki, zgłoszenie wyjścia).

Wycieczka autokarowa
Przy organizacji wycieczki autokarowej jedną z najważniejszych spraw jest stała obecność opiekuna z grupą w pojeździe (nie można grupy rozdzielać np. na małe busy, samochody prywatne). Liczba uczestników nie może przekraczać liczby miejsc siedzących w autokarze, bagaż osobisty powinien być umieszczony w bagażniku lub odpowiednio zabezpieczony. Trzeba też zadbać o osoby źle znoszące podróż lub niesforne (siedzą w pobliżu wychowawców). Przerwy w podróży powinny odbywać się tylko w wyznaczonych (bezpiecznych) miejscach i na parkingach. Niezbędne jest sprawdzanie listy obecności po każdej przerwie, a także udzielanie informacji na temat trasy podróży i czasu jej trwania.

Wycieczka piesza
Podczas wycieczki pieszej na 10 uczestników powinien przypadać jeden opiekun. Przed wyruszeniem w trasę niezbędne jest przeprowadzenie pogadanki na temat zagrożeń i niebezpieczeństw na drodze (uskok z drogi na pobocze lub do rowu, zatrzymanie na skraju drogi przed wejściem na nią, skupianie się na drodze – nie na słuchaniu muzyki lub rozmowie przez komórkę, samodzielne kontrolowanie bieżącej sytuacji na drodze, noszenie elementów odblaskowych). Przy planowaniu wycieczki trzeba wziąć poprawkę na warunki atmosferyczne (śnieg i wiatr znacznie wydłużają czas marszu).

Wycieczka górska
Podczas wycieczek górskich jeden opiekun przypada na 10 uczestników. Na terenie parków narodowych i powyżej 1000 m n.p.m. konieczna jest obecność górskiego przewodnika turystycznego. Wyjście w góry (i powrót) musi być zgłoszone w schronisku (ośrodku wypoczynkowym). W sytuacjach kryzysowych niezbędna jest współpraca z GOPR.

Kąpiel wodna
Kąpiel powinna się odbywać w grupach do 15 osób pod nadzorem ratownika i w miejscach oznaczonych i sprawdzonych (głębokość do 130 cm). Woda musi mieć odpowiednią temperaturę (ponad 18 stopni C). Ważna jest też pora kąpieli (w godzinach 10-13 lub 16.30-18.30). Powinna się odbywać co najmniej 1,5 godz. po posiłku. Pierwsza kąpiel powinna trwać ok. 15 minut, następne do 30 minut. Przed wejściem do wody, szczególnie po kąpieli słonecznej, należy stopniowo ochładzać ciało. Konieczna jest obecność lekarza (pielęgniarki-higienistki). Trzeba też ustalić sygnał, np. gwizdkiem, informujący o wejściu, wyjściu z wody, a także informujący o zagrożeniu.

Kąpiel słoneczna
Należy przestrzegać zaleceń lekarza (pielęgniarki) co do czasu naświetlania. Niezbędne jest stosowanie odpowiednich kremów ochronnych. Ważna jest kontrola przestrzegania zaleceń lekarskich przez wychowawców oraz noszenie nakryć głowy i innych części ciała zagrożonych oparzeniem i udarem słonecznym.

***
Rzecz jasna odpoczynek wychowanków nie może być przysłonięty zbiorem nakazów i zakazów, które pozbawiają podopiecznych radości z obcowania z przyrodą, z rywalizacji sportowej, wreszcie doświadczenia wspólnoty wśród rówieśników. Sprawny zespół wychowawców potrafi o to zadbać, stanowiąc jednocześnie ostoję bezpieczeństwa dla życia i zdrowia uczestników.

Archiwum

SALEZJAŃSKI RUCH MŁODZIEŻOWY. W trosce o bezpiewczeństwo