- Marzę o Rodzinie Salezjańskiej, która żyje radością Ewangelii
- Od redakcji
- Boże miłosierdzie to szczególny rodzaj miłości
- Salezjański Ośrodek Misyjny
- Salezjański Wolontariat Misyjny Młodzi Światu
- Papież młodych i rodziny
- Czeka nas wielkie i radosne świętowanie
- Kraków jest światowym centrum kultu miłosierdzia
- Ksiądz Bosko i papieże
- Sześć słów o miłosierdziu: „Wybiegł naprzeciw niego”
- Powiedz to pierwszy
- Ojczyzna – naród – wychowanie
- Boża mozaika
- Podarować serce
- Kręgosłup antykultury
- Wenanty, czyli mój sługa Boży
Ojczyzna – naród – wychowanie
Ks. Jerzy Bagrowicz
strona: 24
Do wartości, które na trwałe wpisują się w życie każdego człowieka, należą m.in. rodzina, naród i ojczyzna.
Człowiek potrzebuje własnej, rodzinnej gleby, chce przynależeć do konkretnej narodowej wspólnoty, żyć wartościami kultury, w której dorastał, wyznawać religię, która uformowała jego światopogląd. W czasach tak szybkich przemian społeczno-kulturowych można dziś obserwować nie tylko podważanie istoty małżeństwa i rodziny, ale nadto próby rozmycia pojęcia oraz rzeczywistości narodu i ojczyzny.
Ku uporządkowanej miłości społecznej
Świat dąży dziś do tworzenia struktur ponadnarodowych, ponieważ – jak twierdzą niektórzy – słabsze kraje bez wsparcia nie mają szansy przetrwania. Powstają więc ponadnarodowe struktury ekonomiczne czy polityczne, rozmaitego typu unie, stowarzyszenia. Nie jest to przecież wynalazek naszych czasów. Nie powinno się zapominać o tym, że struktury te tworzą kraje, w których żyją ludzie świadomi swej narodowości, tożsamości kulturowej i niepowtarzalnego dziedzictwa wieków historii. Tylko naród, który naprawdę kocha swoją ojczyznę i jest świadom własnej tożsamości, może wchodzić w struktury ponadnarodowe. Te ostatnie tylko wtedy mają sens i przyszłość, gdy uszanuje się tożsamość polityczną, kulturową i religijną narodów wchodzących w takie ponadnarodowe struktury. Tu warto przypomnieć, że troska o tożsamość i poczucie narodowych więzi, o miłość Ojczyzny, nie może prowadzić do nacjonalizmu, tzn. do takiej postawy, która uznaje tylko dobro własnego narodu, lekceważy natomiast prawa innych narodów, wzbudza niechęć i nienawiść do innych nacji. Patriotyzm bowiem, jako miłość Ojczyzny, przyznaje wszystkim narodom takie samo prawo jak własnemu, a zatem jest „drogą do uporządkowanej miłości społecznej” (Jan Paweł II).
Sięgnijmy do korzeni
Idea miłości Ojczyzny ma zakorzenienie w Biblii. Na jej kartach pojawiają się takie kategorie, jak naród i ojczyzna. Cały Stary Testament ukazuje historię Narodu Wybranego, Izraela. Jednym z istotnych elementów wychowania w Izraelu było wychowanie do umiłowania ziemi ojczystej, narodu, jego tradycji, a najważniejszym obowiązkiem wychowawczym spoczywającym na ojcu, jako głowie rodziny, było opowiadanie o historii narodu tak, aby pamięć o tym nigdy nie zaginęła: „Kiedy syn twój zapyta cię kiedyś: jakie jest znaczenie tych świadectw, praw i nakazów, które wam zlecił Pan, Bóg nasz? Odpowiesz swojemu synowi: Byliśmy niewolnikami faraona w Egipcie i wyprowadził nas Pan z Egiptu mocną ręką” (zob. Pwt 6, 20 n., Wj 12, 26n. 13, 8).
Mojżesz – wychowawca Narodu Wybranego
W dziejach zbawienia i wychowania narodu izraelskiego szczególne miejsce zajmuje postać Mojżesza. Jego życie i misja związane są z niezwykle ważnym etapem dziejów Izraela: wyjściem z niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej. Mojżesz był wezwany przez Boga, aby przeprowadzić lud z sytuacji zniewolenia do stanu ludzi wolnych. Otrzymał na Synaju prawo Przymierza – Dekalog, który stał się prawem religijno-moralnym nie tylko dla ludu Izraela, ale podstawą dziedzictwa moralno-duchowego całej ludzkości. Dlatego też znaczenie postaci Mojżesza i jego roli wykracza daleko poza epokę pobytu Izraela na pustyni, a kamienne tablice Przymierza stały się symbolem prawa wypisanego na zawsze w ludzkich sercach. Na kartach Biblii Mojżesz jawi się nie tylko jako przywódca i prawodawca, ale i jako wychowawca narodu. Był nim nie tylko przez to, że przez niego naród otrzymał Dekalog, który jest do dziś fundamentem wszelkiego wychowania, ale i przez to, że potrafił umiejętnie prowadzić ten niełatwy lud, że wykazywał niezwykłą umiejętność postępowania z nim i wychowywania go do życia w wolności.
Pełnia w Chrystusie
Pełnię wizji miłości Ojczyzny oraz troski o narodową tożsamość odnajdziemy w Jezusie Chrystusie i Jego nauce. Był On synem konkretnego narodu, kochał swoją żydowską ojczyznę, a istotnym elementem Jego nauczania jest Kazanie na górze, w którym przekazał przykazanie miłości, aż do miłości nieprzyjaciół. Jego zbawcza męka, śmierć i zmartwychwstanie, czyli tajemnica paschalna, jest dla chrześcijan i wszystkich ludzi dobrej Przeczytaj i rozważ: Księga Wyjścia 12, 24–27 Księga Powtórzonego Prawa 6, 20–25 Ewangelia według św. Mateusza 5, 43–48 Nicolas Poussin, Przejście przez Morze Czerwone, powst. 1634 25 woli źródłem miłości przekraczającej bariery narodowe, światopoglądowe i różnice religijne.
Sięgnijmy do bogactwa tradycji
Przekaz o miłości do narodu i ojczyzny odnajdujemy w tradycji chrześcijańskiej aż po nasze czasy. Polskie tradycje wychowania patriotycznego sięgają przekazów z pism Andrzeja Frycza Modrzewskiego, szczególnie jego dzieła „O poprawie Rzeczypospolitej” z roku 1551. Potrzebę rozwoju kraju i troskę o jego sprawy dostrzegali także m.in.: Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, Piotr Skarga czy twórcy Komisji Edukacji Narodowej. Z naszej najnowszej historii pamiętamy szczególnie tych, którzy bez lęku budowali narodową świadomość i dobrze rozumiany patriotyzm. Na ich czele stali nie tylko wybitni politycy, ale i święci męczennicy XX wieku: św. Maksymilian Maria Kolbe i liczni towarzysze jego męczeństwa z czasów II wojny światowej. W bliższej nam epoce należy wspomnieć ofiarę męczeństwa ks. Jerzego Popiełuszki, wielkie dzieło budzenia i wychowania Polaków podejmowane tak wytrwale przez św. Jana Pawła II, odważną służbę Ojczyźnie Sługi Bożego kardynała Stefana Wyszyńskiego, licznych osób świeckich i duchownych, oddanych pracy organicznej dla dobra narodu i Kościoła.
Ojczyzna naszym wspólnym obowiązkiem
Dziedzictwo duchowe, którym nas Ojczyzna obdarza, otrzymujemy poprzez rodziców. To oni pierwsi uczą nas patriotyzmu. Patriotyzm oznacza umiłowanie tego, co ojczyste: umiłowanie historii, tradycji, języka, wspólnoty wiary. Jest to miłość, która obejmuje również dzieła rodaków i owoce ich geniuszu. Ojczyzna jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli i jako taka jest też wielkim obowiązkiem. Nasze dzieje uczą, że Polacy zawsze byli zdolni do wielkich poświęceń dla obrony Ojczyzny i jej odzyskania. Świadczą o tym liczne mogiły Polaków rozsiane po cmentarzach całego świata (Jan Paweł II). Obserwujemy dziś powrót do przywracania pamię- ci o naszej historii, buduje się muzea naszej polskiej przeszłości. Nieśmiało, ale coraz częściej Polacy wieszają na swych domach flagi narodowe z okazji ważnych świąt, rocznic czy wydarzeń. To znaczy, że źródło patriotyzmu Polaków nie do końca wyschło. I na koniec pytanie skierowane szczególnie do rodziców, nauczycieli i wychowawców młodzieży. – Czy wychowujemy dzieci i młodzież do miłości Ojczyzny, do szacunku dla tradycji narodowych, czy uczymy szacunku dla polskiej kultury, języka, symboli i znaków narodowych? I pytanie bardziej osobiste: – Kiedy ostatni raz modliłem się za moją matkę – Ojczyznę? Czy nie wstydzę się tej mojej Matki – Ojczyzny? Nie mogę bowiem nie pamiętać, że do Ojczyzny Niebieskiej idzie się przez miłość do Ojczyzny ziemskiej. Nie można być obywatelem Królestwa Niebieskiego, nie usiłując być obywatelem Ojczyzny doczesnej.▪
