Don BOSCO - Magazyn Salezjański

WYCHOWANIE - Teatr narzędzie wychowawcze

kl. Adam Piekarzewski SDB

strona: 4

Św. Jan Bosko w wychowywaniu swoich chłopców dużą wagę przywiązywał do działalności teatralnej. Dlatego współczesny wychowawca, pracujący w duchu salezjańskim, także powinien zwrócić uwagę na to narzędzie wychowawcze.

Teatr trafia najprostszą drogą do serca młodego człowieka. Jest bezpośrednim spotkaniem aktora i widza. Wszystko dzieje się nie tylko przed widzem, ale jakby „z nim”. I to właśnie sprawia, że ta forma artystyczna ma tak wielką siłę przekazu. Warto więc się zastanowić, jakie treści powinniśmy przekazywać młodzieży poprzez teatr i jakie formy realizacji spektakli teatralnych są dzisiaj najbardziej skuteczne.

Wybór treści

W ostatnich latach powstało wiele polskich dramatów, które właściwie nie zostały zauważone. Ich treść dotyczy rzeczywistości, która nas otacza – świata „tuż obok”, tak bliskiego, że często niezauważanego. Odbijają one z całą wyrazistością – pisze Roman Pawłowski, krytyk teatralny i dziennikarz – to, co się z nami stało od wybuchu wolności. Mówią o Polsce głębiej niż media, działające pod presją czasu, i odważniej niż kino, które działa pod presją komercji.
Warto pokazywać rzeczywistość taką, jaka ona jest. Trzeba naświetlać te problemy, które aktualnie nurtują, bulwersują, skłaniają do myślenia. Współczesna dramaturgia, zwłaszcza ta najnowsza, odbija wszystkie niepokoje naszych czasów – inwazję nihilizmu, ogarniającą wszystkie sfery życia społecznego, przemoc, kryzys związków emocjonalnych i kryzys rodziny, rozczarowanie kapitalizmem i wolnym rynkiem, triumf konsumpcji jako głównego modelu życia i upadek autorytetów. Myślę, że każdy reżyser-wychowawca powinien sięgnąć do współczesnych tekstów jako do inspiracji i podpowiedzi: O czym mówić? Co pokazywać? W jaki sposób patrzeć na świat? Jakie podsuwać rozwiązania? Gdzie w tym świecie odnaleźć Boga?
Wybór formy

Właściwy przekaz sztuki jest uwarunkowany formą teatralną, jaką zastosuje reżyser przy tworzeniu spektaklu. Można powiedzieć, że teatr współczesny jest teatrem ,,łamania starych schematów”. To w nim właśnie następuje złamanie granicy między odbiorcą a aktorem, między sceną a widownią, co powoduje, że widz nie jest już tylko biernym obserwatorem, ale aktywnym uczestnikiem wydarzeń. Teatr współczesny ponadto wykorzystuje swobodnie szeroki wachlarz środków, którymi posługuje się np. telewizja i kino.
Forma teatralna, tak jak i treść, nosi dziś cechy rzeczywistości, którą próbuje opisać: jest poszarpana, gorączkowa, często niespójna i nielogiczna. Groteska łączy się z tragedią, akcenty komiczne z przerażającymi obrazami zła, liryka z brutalnym językiem. Trzeba mówić językiem czytelnym dla współczesnego młodego widza. To pierwszy i chyba najważniejszy postulat, jaki powinna spełniać współczesna dramaturgia.

Sztuki tradycyjne

Co więc z tradycyjnymi spektaklami religijnymi, takimi jak popularne w Polsce Jasełka czy Misterium Męki Pańskiej? Na pewno nie mogą spełniać postulatu współczesności treści. I słusznie, bowiem wszelkie próby „uwspółcześniania” tekstu tego typu przedstawień należy uważać raczej za niedopuszczalne manipulowanie tradycją. Natomiast forma teatralna może i wręcz powinna ulegać zmianie. Sposób przekazu, jaki stosujemy, musi ciągle ewoluować, musi być uaktualniany, żeby docierał do współczesnego młodego odbiorcy.
Młody widz przychodzi na spektakl przeżyć przygodę, uczestniczyć w czymś, co go porwie i zachwyci, co pozwoli mu choć przez chwilę spojrzeć na świat z innego punktu widzenia. Dlatego właśnie tak istotne są treść i forma teatru, który przecież istnieje nie dla siebie samego, ale zawsze dla widza.

Archiwum

WYCHOWANIE - Teatr narzędzie wychowawcze