- List Episkopatu Polski
- Od redakcji
- Kontakt w internecie nie zastąpi rozmowy
- Sudan: Historia pisana na piasku
- Uganda Budowa toalet w ośrodku CALM w Namugongo
- Wybrzeże Kości Słoniowej Wyposażenie sali psychomotorycznej w domu dla dzieci ulicy
- Szkoła bez komórek? To możliwe!
- Dyktatura zamiast autorytetu?
- Prymas Polski Kardynał Stefan Wyszyński i salezjanie
- Alfabet świętego Jana Bosko
- Jak wychowywać wnuki
- Józef sprawiedliwy
- Dobry kontakt - skuteczna pomoc
- Dar dnia
- Św. Józef i ks. Bosko
- Św. Józef – mistrz dialogu
- Cały ten NEW AGE
- Warto uczyć się od Izraela
Dyktatura zamiast autorytetu?
Grażyna Starzak
strona: 14
Specjaliści podkreślają, że rodzic z autorytetem to w dzisiejszym świecie rzecz bezcenna. Niestety, coraz częściej w miejsce rodzicielskiego autorytetu pojawiają się obojętność i bezsilność albo – dyktatura.
Anna Czupryniak-Fabiniak, pedagog, terapeuta, doradca rodzinny z Dąbrowy Górniczej podkreśla, że wielu dorosłych uważa autorytet za coś, co w sposób oczywisty przysługuje im z samego tytułu bycia rodzicami. – Tymczasem to sprawdza się tylko w pierwszych latach życia dziecka. Potem siła rodzicielskiego autorytetu nieuchronnie spada i w pewnym momencie nie wystarcza już wydawanie konkretnych poleceń – mówi specjalistka. W jej opinii, kluczem do zdobycia przez rodzica prawdziwego autorytetu jest przede wszystkim konsekwencja w działaniu i własny przykład. – Trzeba zdać sobie sprawę, że zachowania rodziców wpływają na to, czy dziecko będzie swobodnie radzić sobie z problemami, jakie staną na jego życiowej drodze. Dzieci patrzą na nas od najmłodszych lat. Naśladują zachowania rodziców oraz podejście do różnego rodzaju spraw życiowych. Opiekunowie, niestety, często zapominają o tym, że każde ich zachowanie może być przyswojone przez dziecko. Obserwuje ono otoczenie z niezwykłą uwagą i jest ciekawe wszystkiego, co jest mu nieznane. Nawet w okresie dojrzewania podpatruje swoich opiekunów, próbuje się z nimi identyfikować i często kopiuje ich styl życia – podkreśla Anna Czupryniak.
Specjaliści podkreślają, że rodzic z autorytetem to w dzisiejszym świecie rzecz bezcenna. Daje dziecku bowiem miłość i ciepło, a jednocześnie jest zdecydowany w swoim postępowaniu, co sprzyja poczuciu bezpieczeństwa u dziecka. – Niestety współcześnie dużym niebezpieczeństwem jest pojawienie się dyktatury w miejsce rodzicielskiego autorytetu. Przykry jest fakt, że coraz częściej rodzice, mając przewagę nad dzieckiem, dążą do wymuszania określonych zachowań, używając w tym celu swojej władzy oraz bazując na strachu dziecka. Tego typu zachowania nie mają nic wspólnego z wychowaniem, natomiast skuteczność takiego postępowania jest krótkotrwała – zwraca uwagę Aleksandra Piotrowska, doktor pedagogiki KUL. Nie tylko ona twierdzi, że pielęgnowanie i umacnianie autorytetu rodziców jest czymś koniecznym, ponieważ dzieci zniewolone medialnym obrazem rzeczywistości otrzymują już od najmłodszych lat masę komunikatów, nierzadko ze sobą sprzecznych, w związku z tym autorytet rodziców, który wskazuje bezpieczną drogę, potrzebny jest bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.
Jakie najczęstsze błędy, mogące rzutować na ich autorytet, popełniają rodzice? To m.in. uciekanie się do kłamstwa lub niedotrzymywanie obietnic danych dziecku. Innym błędem, często popełnianym przez rodziców w celu uzyskania uznania w oczach dziecka, jest tolerowanie u swojego potomstwa niewłaściwych zachowań, uleganie dzieciom, przesadna opieka nad nimi, pozwalanie im na wszystko, spełnianie wszystkich zachcianek. Tego typu błędy wychowawcze przyczyniają się do upadku autorytetu rodziców. Pomimo to, jak wynika z badań Małgorzaty Karwowskiej z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, młodzi ludzie znajdują osoby godne zaufania przede wszystkim w rodzinie. Podstawą analiz były pisemne charakterystyki matki wykonane przez gimnazjalistów oraz kwestionariusze ankiet wypełnione przez uczniów szkoły podstawowej i młodzież licealną. Łącznie badaniom poddano grupę dwustu respondentów. Badania dowiodły, że autorytetami wciąż są dla nich rodzice, szczególnie matka i w mniejszym stopniu ojciec, który widziany jest przede wszystkim jako osoba dyscyplinująca.
Badania Małgorzaty Karwowskiej wykazały, że młodzi ludzie jako swoje autorytety typowali oboje rodziców, jednakże częściej matkę, do której, jak się okazuje, zwracają się przede wszystkim ze swoimi problemami. Potwierdziło się także, że relacje uczniów z matką oparte są przede wszystkim na więziach emocjonalnych. Okazało się również, że młodzi ludzie cenią autorytet matki, przypisując jej wiele pochlebnych określeń, takich jak: „dusza rodziny, kapłanka domowego ogniska, organizatorka życia rodzinnego”. Dzieci doceniają aspiracje zawodowe matek, które w dobie współczesnej pełnią podwójną rolę: wykonują pracę zawodową i zajmują się domem. Uznanie, jakim cieszy się matka sprawia, że dzieci chcą ją naśladować i upodabniać się do niej obecnie i w przyszłości. Świadczą o tym wypowiedzi dzieci, np.: „bardzo chciałabym być podobna do niej, mam nadzieję, że kiedyś będę podobna do mojej mamy”. To wszystko sprawia, że matka staje się źródłem autorytetu dla dzieci. Autorytet ojca w oczach dzieci zależy przede wszystkim od jego postawy moralnej, a także dobrych relacji z małżonką. „Nie będzie on nigdy stanowić wzoru do naśladowania dla dziecka, gdy będzie zachowywał się egoistycznie, niedojrzale oraz gdy będzie lekceważąco odnosić się do swojej żony” – pisze w podsumowaniu badań Małgorzata Karwowska. Zauważa również, że do podważenia autorytetu ojcowskiego w spostrzeganiu dzieci może przyczynić się również matka, która wysuwa wobec małżonka pretensje, krytykuje go z byle powodu itd. Psychologowie i pedagodzy zgodnie twierdzą, że osoba ojca ma szczególny wpływ na proces wychowywania chłopców, gdyż jego postać stanowi dla nich źródło powszechnie pożądanych męskich cech, takich jak: stanowczość, zdecydowanie, męskość. Zadaniem ojca już od pierwszych lat życia dziecka jest wpajanie konkretnych zasad i stawianie jasnych granic. Złamanie zasad powinno zawsze pociągać za sobą konkretne konsekwencje dostosowane do ciężaru przewinienia.
Jak budować autorytet?
• Pamiętać o tym, żeby dobrze uzasadnić nasze wymagania, uwzględniając przy tym wolność dziecka.
• Mądrze wyznaczać granice poprzez ustanawianie reguł i norm, które obowiązują w relacjach interpersonalnych.
• Zapewnić dziecku emocjonalną bliskość poprzez: wspólne spędzanie czasu, rozmowy o wszystkim, wykazanie zainteresowania jego opiniami i przeżyciami.
• Pozwolić dziecku na samodzielne dokonywanie wyborów, ale proponując też inne rozwiązania.
• Zachęcać do samodzielności i podejmowania nowych wyzwań.
• Kształtować postawy prospołeczne.
• Wspierać dziecko w procesie uczenia się umiejętności czy określonych zachowań.
• Rozmawiać z dzieckiem o postępach i błędach w tej nauce.
• Dbać o siebie. O swoje siły i chęci do działania. „Dbanie o własną energię i potrzeby jest dbaniem o przygodę, która nazywa się sztuką wychowania”. Tak uważa Joanna Trochimczuk, wykładowca w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej (obecnie Uniwersytet SWPS).
