- Cuda wychowawcze, które na zawsze zmieniają życie wielu ludzi młodych
- Od redakcji
- W tej rodzinie na pierwszym miejscu jest Bóg
- Dopalacze MOGĄ ZABIĆ nasze dzieci
- Wychowanie najskuteczniej dokonuje się przez świadectwo
- Zamknięcie szkoły organistowskiej w Przemyślu
- Sześć słów o miłosierdziu: „Ucałował go”
- Bajka o uczuciach
- Poradnik malżeński
- Elementy wychowawcze w biblijnej literaturze międzytestamentalnej cz.2
- Jak pomóc dziecku w zdrowym odżywianiu?
- Moc imienia
- Od zawsze w ludzkim sercu
- List do ks. Bosko (fragment)
- Cyfrowy smog
- Księża nie muszą być fajni
Elementy wychowawcze w biblijnej literaturze międzytestamentalnej cz.2
ks. Waldemar Chrostowski
strona: 26
Aspekt religijny: doświadczenie wiary
Motyw przewodni wymagań etycznych stanowiło uznanie prawdy o Bogu jako Stwórcy świata i człowieka, na której opierało się przeświadczenie o konieczności etycznego postępowania.
Dobrą ilustrację tego, na czym polegała stale ponawiana teologiczna retrospekcja historii, stanowi obszerny fragment Księgi Mądrości, w którym przedstawia się Bożą mądrość i jej naturę (Mdr 6-9) objawioną w dziejach ludzkości i Izraela (10-12). Podano przykłady z życia protoplastów rodzaju ludzkiego (10,1-5) i patriarchów Izraela (10,6-14), Mojżesza i wybawienia z Egiptu (10,15-11,26), okresu osiedlania się w Kanaanie i objęcia w posiadanie Ziemi Obiecanej (12,1-18). Konkluzja obejmuje nauki płynące ze znajomości postępowania Boga względem Izraela i pogan (12,19-27), których sedno stanowi uwypuklenie konieczności prawidłowego poznania Boga i wierności Mu wyrażonej w posłuszeństwie Jego przykazaniom.
Analogiczną, lecz jeszcze dłuższą i bardziej szczegółową retrospekcję historii ludu Bożego wybrania, połączoną z formułowaniem konkretnych wniosków i nauk, zawiera Mądrość Syracha (44,1- 50,24). Wymienianie licznych przykładów Bożej obecności w dziejach Izraela otwierają słowa:
„Wychwalajmy mężów sławnych i ojców naszych w kolejności ich pochodzenia” (44,1).
Poruszającą pieśń chwały Boga w dziejach ludu Jego wybrania zamyka uwielbienie:
„A teraz błogosławcie Boga wszechrzeczy, który wszędzie wielkich dzieł dokonuje, który od matczynego łona wywyższa dni nasze, który z nami postępuje według swej łaski. Niech da nam radość serca, niech nastanie za dni naszych pokój w Izraelu – po wieczne czasy, aby łaska Jego trwała wiernie z nami i by nas wybawił za dni naszych” (Syr 50,22-24). 27
“ Fundamentem dobrego wychowania jest zatem umacnianie wiary w Boga i skuteczne wdrażanie do pobożności, której syntezę stanowi „bojaźń Boża”. To ona nadaje kierunek duchowości i religijności wyznawców jedynego Boga, gdyż na niej opiera się wierność i zaufanie wobec Niego.
***
Bóg, który prowadzi Izraela i jest stale obecny w jego dziejach, to najprawdziwszy Wychowawca swojego ludu i każdego Izraelity. Wychowanie młodych pokoleń polega na wdrażaniu ich do wiernego naśladowania Boga, czyli ma charakter teomorficzny. Znajomość historii świętej to nie przedsięwzięcie wyłącznie intelektualne, ale wymaganie duchowe i religijne, na którym opiera się tożsamość Izraelity. Pod koniec czasów Starego Testamentu zabezpieczało ono przed zgubnymi wpływami kultury hellenistycznej, której atrakcyjność i oddziaływanie groziły upodobnieniem się Izraela do innych narodów. Księga Mądrości i Mądrość Syracha stanowiły podręczniki wychowania dla tej części młodzieży żydowskiej, która nie znała języka ojców, czyli hebrajskiego, więc tym bardziej potrzebowała w obcym środowisku wyrazistego określenia ideałów i norm wychowawczych. Z drugiej strony istotny cel wychowania stanowiło wdrażanie do poznawania i dowartościowania daru wolności oraz właściwego z niej korzystania. W zasadzie nie istniała osobna katecheza dla dzieci, uczono ich bowiem zasad obowiązujących dorosłych, czyli chłopców, którzy osiągnęli trzynasty rok życia. Najbardziej dobitny przejaw wychowania stanowiło wdrażanie do posłuszeństwa woli Bożej, tak jak została wyrażona na kartach ksiąg świętych i w świę- tej Tradycji. Na tym opierało się budowanie jedności ludu Bożego umacniające świadomość ścisłych więzi obecnego pokolenia z tymi, którzy żyli dawniej i dopiero się urodzą: „Pokolenie pokoleniu głosi Twoje dzieła i obwieszcza Twoje potężne czyny. Wspaniałą chwałę Twego majestatu i Twoje cuda będę opiewał. Niech mówią o potędze Twoich dzieł straszliwych, a ja opowiem Twą wielkość. Niech przekazują pamięć o Twej wielkiej dobroci i niech się radują Twą sprawiedliwością” (Ps 145,4).
***
Fundamentem dobrego wychowania jest zatem umacnianie wiary w Boga i skuteczne wdra- żanie do pobożności, której syntezę stanowi „bojaźń Boża”. To ona nadaje kierunek duchowości i religijności wyznawców jedynego Boga, gdyż na niej opiera się wierność i zaufanie wobec Niego. W gruncie rzeczy do niej także sprowadza się cała potrzebna i pożyteczna wiedza jako warunek prawdziwej mądrości, podczas gdy jej odrzucenie prowadzi do zguby: „Podstawą wiedzy jest bojaźń Pańska, lecz głupcy odrzucają mądrość i karność” (Prz 1,7). Wielka pochwała bojaźni Bożej znajduje się również na początku Mądrości Syracha (1,11-20), gdzie zaleca się ją jako źródło spokojnego życia i długowieczności. Wychowanie miało sprzyjać osiąganiu takiego ideału. Jako jego trzon uznawano wdrażanie dzieci i młodzieży do przestrzegania przykazań Bożych: „Którzy się Pana boją, od Jego słów się nie odwrócą, a ci, którzy Go miłują, dróg Jego będą przestrzegali” (Syr 2,15); „Jakie pokolenie jest godne czci? Pokolenie człowieka. Jakie pokolenie jest godne czci? Bojący się Pana. Jakie pokolenie jest godne pogardy? Pokolenie człowieka. Jakie pokolenie jest godne pogardy? Przekraczające przykazania” (Syr 10,19).
***
Celem tak pojętego wychowania nie było bezmyślne i czcze gromadzenie wiedzy, lecz takie duchowe i intelektualne wyposażenie młodego człowieka, by poznał i podjął zobowiązania moralne umożliwiające mu pełne i owocne życie wiarą. Żydowska pobożność eksponowała nie tyle ortodoksję, ile ortopraksję, która przez właściwe postępowanie zbliża człowieka do Boga, który wychowuje go do posłuszeństwa swojej woli. Właśnie na tym polegają najważniejsze zadania i rola tych, którzy odwzorowują Bożą dobroć, czyli rodziców i wychowawców wywierających realny wpływ na życie i wybory moralne dokonywane przez dzieci i młodzież. ▪
