Don BOSCO - Magazyn Salezjański

ROZMOWA Z... - Pewne prawdy pozostaną tajemnicą

Małgorzata Tadrzak-Mazurek

strona: 8

Z księdzem biskupem Antonim Długoszem
o Mszy św. dla dzieci rozmawia Małgorzata Tadrzak-Mazurek

Msza Święta – to zgromadzenie całego ludu Bożego. Czy ma sens mówienie o Mszy dla dzieci, młodzieżowej, studenckiej, środowisk twórczych itp.?

Struktura Mszy św. jest adresowana do ludzi dorosłych. Nawet tej grupie sprawia jednak pewne trudności, jeśli uczestnicy Eucharystii nie korzystali z katechetycznej formacji liturgicznej. Każdy powinien świadomie, czynnie i aktywnie brać udział w Eucharystii – Mszy św. odprawianej pod przewodnictwem księdza celebransa, ponieważ uczestniczymy w powszechnym kapłaństwie Chrystusa. Dlatego konieczne jest zaangażowanie poszczególnych grup wiekowych i ich czynny udział oraz specjalna homilia kierowana właśnie do danej grupy.

Rodzina powinna brać udział razem w niedzielnej Eucharystii. Jak to zrobić, jeśli jedno dziecko przygotowuje się do Komunii św., drugie do Bierzmowania i każde ma Mszę św. o innej porze?

Doświadczenia życiowe są charakterystyczne dla różnych etapów życia człowieka, a także wtajemniczenia w zjednoczenie z Chrystusem. Stąd specyfika Mszy św. w zależności od wieku. Rodzina chrześcijańska, przeżywając niedzielną Eucharystię w podziale wiekowym, ma okazję przeżyć „wspólnotę stołu” w Kościele domowym podczas niedzielnego obiadu. Wtedy można wrócić do przesłania Liturgii Słowa, by razem omówić realizację wezwania Bożego w życiu rodziny. Każdy uczestnik może podzielić się specyfiką swojego zadania, wracając do tematyki homilii Mszy św.

Czy we Mszach św. dla dzieci dopuszczalne są jakieś „odstępstwa” od liturgii? Np. skracanie niektórych części, przedstawianie scenek?

Urząd Nauczycielski Kościoła w 1973 r. wydał Dyrektorium o Mszach św. z udziałem dzieci. Ten dokument daje wytyczne dotyczące szczególnie adaptacji Liturgii Słowa do możliwości percepcyjnych dzieci.

Jak powinna wyglądać Msza dla dzieci?

Mszę św. dla dzieci powinien przygotowywać zespół złożony z księży, katechetów, rodziców, młodzieży oraz dzieci. Struktura Mszy św. dla dzieci wymaga czynnego zaangażowania tych osób oraz przekazania im poszczególnych zadań. Dotyczą one opieki nad dziećmi, a także ich czynnego udziału w Eucharystii. Chodzi o świadectwo rodziców i ich włączenie się w Eucharystię, przygotowanie dzieci do wykonywania pewnych zadań, opracowanie przez księdza homilii uwzględniającej możliwości percepcyjne dzieci, a także wykorzystanie w niej pomocy będących nośnikami treści (np. obrazów, przeźroczy, rekwizytów). Taka Msza nie może przekraczać 45 minut.

Czy seminarium przygotowuje kleryków do odprawiania takich Mszy, czy to raczej kwestia osobowości?

Każdy kleryk przechodzi formację duszpasterską, która powinna uwzględniać posługę dla poszczególnych grup wiekowych. Formacja katechetyczna winna uwzględniać przygotowanie alumnów do posługi liturgicznej w grupach wiekowych dzieci. Oczywiście dużą rolę odgrywa charyzmat duszpasterskiej służby dzieciom.

Jak uczynić liturgię bardziej komunikatywną? Co powinien robić kapłan odprawiający Msze dla dzieci, aby był przez nie rozumiany, a jednocześnie nie stawał się infantylny?

Wystarczy, by ksiądz zastosował wytyczne z Dyrektorium o Mszach św. z udziałem dzieci. Dotyczą one czynnego zaangażowania dziecka w liturgię z podziałem na role oraz adaptacji Liturgii Słowa do możliwości percepcyjnych danego wieku. Ważne jest także dobre przygotowanie oprawy wokalnej liturgii oraz homilii.

Jak duże powinno być dziecko, żeby rodzice mogli je zacząć zabierać na Mszę św.?

Rodzice jak najwcześniej winni zabierać dzieci na Mszę św. Już w wieku przedszkolnym dziecko może włączyć się w liturgię, o ile duszpasterstwo danej parafii uwzględnia taką grupę parafian. Ważne jest, by dziecko od początku przeżywało w kościele radość, bezpieczeństwo, a nie dłużyznę i nudę.

Co dziecko rzeczywiście wynosi z takiej Mszy? Czy nie lepiej skupić się na rodzicach, proponując Msze rodzinne albo wprost formować rodziców, by później oni formowali dzieci?

W niektórych parafiach Liturgia Słowa odbywa się oddzielnie dla dzieci (prowadzą ją katecheci) i dla dorosłych. Razem przeżywają Eucharystię od ofiarowania darów. Można jednak na Mszach św. rodzinnych adaptować Liturgię Słowa według wskazań Dyrektorium o Mszach św. z udziałem dzieci, a w kazaniu uwzględnić małych odbiorców oraz ich rodziców. Kazanie nie może jednak przekroczyć 10 minut.

Czy rodzice czegoś nie tracą, uczestnicząc wciąż tylko w liturgiach dla dzieci?

Dorośli przeważnie chętnie uczestniczą we Mszy św. dla dzieci. Jeśli jeszcze kaznodzieja podsunie pewne myśli do realizacji wezwania Bożego we wspólnocie Kościoła domowego, to myślę, że dorośli mogą nawet wiele zyskać.

Co wolno dzieciom w czasie Mszy, a czego już nie, by jednak zachować sacrum?

Dyrektorium o Mszach św. z udziałem dzieci szczegółowo wymienia, jakie zadania podejmują dzieci. Np. śpiewają odpowiednie pieśni i piosenki z towarzyszeniem instrumentów, są kantorami, czytają Pismo Święte, wezwania modlitwy powszechnej, niosą dary ofiarne, są ministrantami itd.

Na czym polega tajemnica komunikowania prawd wiary dzieciom?

Poprzez formację Kościoła domowego oraz katechezę, a także liturgię dziecko winno doświadczać, że pewne prawdy wiary przerastają możliwości naszego umysłu. Przyjmujemy je, ponieważ mówi o nich Pan Jezus, a On jako Bóg nie może się mylić. Ważną rolę odgrywa tu świadectwo wiary rodziców i katechetów dziecka. Przekazujemy dzieciom, że nie możemy zobaczyć Pana Boga oraz świata duchowego, ponieważ Bóg, Duch Święty, aniołowie nie mają ciała. Dlatego tych osób nie pokazujemy na obrazach oraz nie rysujemy z dziećmi. Zakodowane przeżycie, że nie możemy wszystkiego zobaczyć czy dotknąć, sprawia, że dziecko w dalszym rozwoju wiary przyjmie prawdę o Trójcy Świętej czy też o obecności Jezusa w Eucharystii, pamiętając, że pewne prawdy przerastają możliwości naszego umysłu i pozostaną tajemnicą.

Archiwum

ROZMOWA Z... - Pewne prawdy pozostaną tajemnicą