Don BOSCO - Magazyn Salezjański

ZDROWA MEDYCYNA. Post kontra otyłość

Henryk i Andrzej Siniawscy

strona: 16

„W rzeczywistości więc jedynie przez odniesienie do tego, czym jest ludzka osoba jako „integralna jedność”, to znaczy jako dusza, która się wyraża przez ciało, formowane przez nieśmiertelnego ducha, można odczytać ów szczególny ludzki sens życia” (Jan Paweł II, Veritatis Splendor).

Głęboki sens znaczenia integracji osoby wyjaśnił Jan Paweł II – dusza ma funkcję zwierzchnią wobec ciała i jest formowana przez nieśmiertelnego ducha pochodzącego od Stworzyciela, a jednocześnie ciało wyraża duszę. Wyrażanie duszy poprzez ciało w jakimś sensie ujawnia się poprzez zintegrowaną osobowość człowieka, określaną i definiowalną przez nauki medyczne. Osobowość człowieka, podlega nieustannemu formowaniu. W ten sposób sam człowiek może współtworzyć siebie ze swoim Stwórcą, jeżeli Go naśladuje. W tym procesie kreowania siebie, chrześcijanin może bezpośrednio widzieć siebie, gdy ciało (w sposób widzialny) wyraża jego duszę i ducha.

Jedność ciała i ducha
Warunkiem, a jednocześnie metodą budowania integracji osobowości w Chrystusie jest post. Jest on ekspresją jedności z duchem. Post nie jest celem samym w sobie, ani manifestacją świętości chrześcijanina, nawet nie może być w pełni środkiem do świętości, chociaż jest nieodłącznym składnikiem drogi do świętości, będąc wyrazem naśladownictwa Chrystusa. Pozwala na poznanie siebie, stając się jakby wizjerem, poprzez który można mieć wgląd w swoje ego. Co ważniejsze, post, stając się swego rodzaju „integratorem” pozwalającym na przejawienie jedności ducha, duszy i ciała, doprowadza do uzyskania pełnej dyspozycyjności osoby, wzmacniając wydatnie osobowość per se, głównie poprzez łączność z Chrystusem. Post jest więc jakby ofiarą z ciała, współpracującego z duchem, zgodnie z tekstem natchnionym: „Ofiary ani daru nie chciałeś, aleś Mi utworzył ciało; całopalenia i ofiary za grzech nie podobały się Tobie.” (Hbr 10, 5-8).
Stworzyciel domaga się od Syna ofiary z Jego Samego: z ciała, krwi, duszy i bóstwa, gdzie ciało daje widzialny wyraz poświęcenia. Czy chrześcijanin nie powinien przyjąć tych słów do siebie? Znaczenie postu krótko określa sam Chrystus (Mk 9,29): „Gdy (Jezus) przyszedł do domu, uczniowie Go pytali na osobności: Dlaczego my nie mogliśmy go wyrzucić (złego ducha)? Rzekł im: Ten rodzaj można wyrzucić tylko modlitwą i postem”.

Uzdrowienie
W imię integralności osobowości ze Stwórcą, można stosować post dla uzdrowienia ciała z różnych chorób, także z nadwagi i otyłości. W ostatnich miesiącach sprecyzowano przyczynę otyłości leżącą w wyznaczeniu poziomu apetytu przekraczającego zapotrzebowanie kaloryczne w ośrodku łaknienia w mózgu. Akt ten może zależeć od woli człowieka (często jest jednak mimowolny). Poznanie hormonów otyłości, np. leptyny, odnoszone jest dziś tylko do funkcji mechanizmów wtórnych. Nie ulega wątpliwości, że dziedziczna „skaza” ma tu swoje znaczenie, jednak bez jedzenia i defekt dziedziczny nie doprowadzi do nadwagi czy otyłości.
Stosujemy regularnie post ścisły (chleb i woda w środy oraz bez jedzenia – tylko picie wody – w piątki oraz 7-8 dni bez przerwy dwa razy do roku w Adwencie i Wielkim Poście). Ponieważ wskazywano m.in. na ryzyko wystąpienia niewydolności krążenia, zatrucia organizmu z powodu uwalniania toksyn i miażdżycy z powodu podwyższenia cholesterolu otrzymanego ze spalania własnego tłuszczu, w poprzednim roku, dzięki uprzejmości naukowców z poznańskiego Uniwersytetu Medycznego, sześć osób z naszej rodziny (w tym dwie kobiety) poddało się badaniu przed i w ósmym dniu postu. Poszcząc, prowadziliśmy normalne życie, nie przerwaliśmy pracy zawodowej, ani obowiązków domowych. Okazało się, że wydolność, siła i refleks nie były gorsze od badań wyjściowych, a badania krwi (łącznie z hormonami łaknienia) nie wykazały istotnych zmian biochemicznych.
Dziś podejście naukowe do postów znacznie się zmieniło. Medycyna widzi wiele dobrych stron w krótkotrwałej (jednodniowej), jak i długotrwałej głodówce (tydzień). Okres postu pozwala na przywrócenie zależności pomiędzy apetytem a zapotrzebowaniem, chęci spożywania produktów prostych – chleba, warzyw, a unikania mięsa. Post jest także działaniem antydepresyjnym i pomimo, a może z powodu, trudności, dostarcza wiele, naprawdę wiele radości poszczącemu i modlącemu się chrześcijaninowi. Przyzwyczajanie się do znoszenia okresów spadku poziomu cukru we krwi (hipoglikemia) występującego w poście zapobiega także powstawaniu cukrzycy. Ścisły post oczyszcza też z przyzwyczajeń spożywania wykwintnych potraw, doprowadzających do powstania zaburzeń pomiędzy pragnieniem spożycia a potrzebą zaspokojenia kalorycznego (co jest genezą otyłości).

Profilaktyka otyłości
Otyłość jest jedną z najbardziej postępujących chorób cywilizacyjnych bogatych społeczeństw. Od końca lat 70. ubiegłego wieku w krajach rozwiniętych, przeciętnie co 5 lat wzrasta o 3-4% odsetek otyłych dzieci w wieku 5-16 lat, a od lat 80. odsetek niemowląt z nadwagą wzrósł o 5%. Od 40 do 60% przekarmianych niemowląt i dzieci po ukończeniu 40. roku życia będzie miało skłonności do otyłości. Stosowanie tylko odżywek w żywieniu dzieci, a także sen niemowląt krótszy niż 12 godzin są czynnikami ryzyka nadwagi w wieku dojrzałym. Czynnikiem warunkującym otyłość jest także „jedzenie za dwóch” w okresie ciąży, a u mężczyzn dążenie do „posiadania ciała i siły”. Nie bez znaczenia jest także poddanie się bombardowaniu przez reklamy telewizyjne i filmy, gdzie człowiek jawi się „jako worek, który musi być regularnie napełniany”.
Leczenie skłonności do nadwagi powinno być rozumiane jako szeroki front społeczny i szeroki wachlarz działań w stosunku do indywidualnego chorego. Szczególnie ważne są działania profilaktyczne skierowane do dzieci.

W rodzinie
Rodzice powinni stosować odpowiedni model życia, dotyczący diety od momentu zasiadania przy wspólnym stole z dziećmi. Wspólny stół powinien być nośnikiem wyznaczania skromności żywieniowej w rodzinie i nauki kontroli ośrodka łaknienia u dzieci i dorosłych:
1. Dziecko nie powinno wymyślać, co by zjadło, natomiast powinno być posłuszne życzeniom matki czy ojca. Tak więc, gdy podany jest chleb z serem, nie powinno odrzucać i mówić ja chcę kiełbasę etc. A już na pewno rodzice nie powinni ulegać takim zachciankom.
2. Dziecko powinno zachowywać post pod postacią ograniczenia od mięsa i słodyczy już od pierwszych lat życia. Mały Jędruś na poczęstunek w przedszkolu cukierkami odparł: „Ja nie jem słodyczy, dopiero w niedzielę”, kiedy indziej w piątek powiedział: „Ja nie jem dziś kiełbaski”. Takie ograniczenia od wczesnych lat wydają się dzieciom normalne i przyjmują je z radością, rozumiejąc znaczenie własnej woli.
3. Rodzina powinna stosować wspólną aktywność ruchową, wykraczającą poza zwykłe spacery, np. gra na powietrzu, bieganie. Jogging młodych kobiet w ciąży nie powinien być przerywany nawet do szóstego miesiąca, jeżeli ciąża jest prawidłowa.
4. Ważne jest także ograniczenie gier komputerowych i oglądania telewizji do 30 minut dziennie.
5. Konieczne jest unikanie słodkich napojów (uzależniają).
6. Niezbędna jest suplementacja w witaminę D3 u niemowląt i dzieci.
7. Ważna jest edukacja polegająca na wyjaśnianiu roli chleba i prostych potraw, i formowanie dzieci – rozwijanie wolicjonalnego regulowania apetytu.
8. Wspólna modlitwa przy stole jest warunkiem integracji i zdrowia.

Archiwum

ZDROWA MEDYCYNA. Post kontra otyłość