Don BOSCO - Magazyn Salezjański

ODKRYWANIE OJCOSTWA

Grażyna Starzak

strona: 4

Z dr. Dariuszem Cupiałem, teologiem, założycielem Fundacji Cyryla i Metodego, twórcą programu Tato.Net, rozmawia Grażyna Starzak

„Nie dajmy się zastraszyć. Miejmy odwagę być ojcami” apeluje Pan do mężczyzn. Czy ten apel odnosi skutek?

Myślę, że tak. I to ogromnie cieszy. Tworząc program Tato.Net chodziło nam o to, by zapoczątkować modę na dobrego tatę. Niekoniecznie taką, która promuje jeden model. Wysiłek mężczyzn, którzy starają się znaleźć odpowiedź na pytanie: kim jestem?, którzy starają się odkryć swoją tożsamość i unikalną rolę we współczesnym świecie i życiu dziecka, zasługuje na docenienie. Nasza inicjatywa odpowiada na kryzys ojcostwa, o jakim coraz głośniej mówią socjolodzy, psycholodzy, lekarze, duszpasterze i prawnicy. Przychodzą do nas często mężczyźni, którzy nie mieli ojców albo tacy, którzy „sukcesję” ojcowską mieli silnie ograniczoną czy zaburzoną i chcą się teraz nauczyć, jak być dobrym tatą. Dodatkowo relacje ojciec – dzieci są osłabiane przez zmiany cywilizacyjne. Według statystyk i badań współcześni mężczyźni przeżywają kryzys tożsamości, stąd też często pojawiają się kryzysy ojcostwa. Poza tym współczesna kultura masowa proponuje mężczyźnie model narcystycznego singla, w którym nie ma miejsca na odpowiedzialność i świadome rodzicielstwo. Program Tato.Net ma na celu zmianę podejścia do takiego stylu życia. Wychodzi my naprzeciw potrzebom ojców, którzy nie chcą być wiecznie młodymi, ale dojrzałymi mężczyznami i którzy zdają sobie sprawę, że świat potrzeb ich dzieci wygląda zupełnie inaczej niż ich własne dzieciństwo. Obecnie mamy do czynienia z pierwszym pokoleniem mężczyzn, którzy potrzebują w swojej misji ojcostwa czerpać inspirację od innych ojców. W Tato.Net nie prowadzimy warsztatów typu terapeutycznego – „mam na imię Andrzej, mam problem, jestem ojcem”, ale takie, które mają na celu wzmocnienie samoświadomości ojców oraz zasad budowania trwałych i pozytywnych relacji z dziećmi. Odkrywanie ojcostwa to ważny temat dla mężczyzny. Naszym dalekosiężnym celem jest stworzenie światowej elity ojcostwa.

Panie Doktorze, dlaczego tak ważna jest rola ojca w rodzinie?

Z raportu opublikowanego w cenionym zagranicznym piśmie Journal of Marriage and Family wynika, że dzieci z rodzin zaangażowanych ojców mają lepszą samoocenę, są mniej podatne na presję rówieśników, są wrażliwsze, mają bardziej rozwiniętą empatię oraz lepiej radzą sobie w szkole, a gdy dorosną – na rynku pracy. Z moich doświadczeń wynika, że rośnie świadomość roli ojca w rodzinie. To wyraźny trend, który nas bardzo cieszy. Ojcowie chcą spędzać z dziećmi więcej czasu i chcą go lepiej organizować. To jednak także dodatkowy obowiązek w ich napiętych kalendarzach. W Tato.Net wspólnie uczymy się, jak to robić.

W czasie zajęć z ojcami zachęcacie ich, by poświęcali dziecku czas na wyłączność. Jak rozumieć ten postulat?

Dzieci wiedzą, że w terminarzu ojca brakuje wolnych godzin. Jeżeli rodzic znajdzie czas na regularne spędzanie czasu tylko z nimi, będzie to dla nich wy - raźny przekaz, że są dla ojca priorytetem. Oczywiście trzeba wykazać się kreatywnością i zaplanować cieka - we spędzenie tego czasu, ale tak naprawdę to, co będą robić, jest niemal bez znaczenia. Dar czasu sprawi, że dziecko poczuje się cenione, potrzebne, a nawet pozwoli mu poczuć się silniejszym. Dzieci otwierają się w czasie takich spotkań. Daniel, jeden ze znanych mi ojców nastolatków, przyznaje, że nieraz bywa trudno, pojawiają się napięcia. Zwykle chodzi o drobne sprawy w domu czy konflikt charakterów. Ale wszystko bardzo szybko się zmienia, kiedy wychodzą na lody czy na ciastko. Wsiadają razem do samochodu i niemal natychmiast dziecko zaczyna opowiadać o czymś, co aktualnie dzieje się w jego życiu. Otwiera się w nieoczekiwany sposób. Warto wykorzystać ten czas, te chwile, kiedy jest się z dzieckiem sam na sam. Chciałbym w tym miejscu podkreślić, że nie chodzi o spędzanie czasu z dziećmi, tylko o poświęcanie czasu jednemu dziecku w jednym czasie. Jeżeli ma się więcej niż jedno dziecko, trzeba każdemu z osobna poświęcić czas na wyłączność. Im więcej rodzeństwa, tym bardziej chwile spędzane sam na sam z tatą zapadają w pamięć i tym silniej budują więź i kształtują tożsamość młodego człowieka.

Wiadomo, jak ważne są relacje ojca z synem. Wy staracie się uzmysłowić ojcom, że nie powinni zaniedbywać córek…

To prawda. Obecnie dziewczyny, młode kobie - ty spotykają się z coraz bardziej skomplikowanym i poranionym światem. Szereg prowadzonych badań potwierdza, że córki mające dobry kontakt z ojcem znacznie lepiej radzą sobie w szkole, w pracy, w relacjach interpersonalnych. W czasie warsztatów pt. „Tato & Córka – nowe spojrzenie”, w których biorą udział ojcowie z córkami, staramy się pokazać, jak wzmocnić i pogłębić więzi między ojcem a dorastającą córką oraz jak budować wzajemne relacje opart na akceptacji, otwartości, docenieniu córki ze strony ojca. Wspieranie jej w rozwoju ma zasadniczy wpływ na odkrywanie przez córkę kobiecej tożsamości.

Papież Franciszek w cyklu katechez o rodzinie podkreślił, jak ważna jest rola ojca i to, by był on obecny w rodzinie…

Rzeczywiście papież Franciszek mocno docenia ojców. Jeden z uczestników naszych warsztatów powiedział nawet, że papież mówi językiem Tato.Net. Oczywiście, wcześniej też pojawiały się ważne słowa o rodzinie. Tu należy przywołać postać św. Jana Pawła II, który na ten temat powiedział chyba więcej niż wszyscy inni papieże razem wzięci. Jest też Adhortacja Apostolska Redemptoris Custos o świętym Józefie i jego posłannictwie. Natomiast sposób, w jaki Ojciec Święty Franciszek odniósł się do ojcostwa, jest ewidentnie nowatorski i profetyczny. Ten kierunek pojawił się też w innych, może mniej przez wiernych dostrzegalnych decyzjach, np. od niedawna postać św. Józefa pojawia się we wszystkich modlitwach eucharystycznych podczas każdej mszy świętej. To jedna z pierwszych decyzji obecnego papieża, która ma poważne implikacje pastoralne. Maryja, matka Jezusa, nie była samotną matką. Jezus wychowywał się w pełnej rodzinie, otoczony był troską mężczyzny, który był Jego przybranym ojcem.

Na prowadzonych m.in. przez Pana warsztatach przekazujecie uczestnikom „7 sekretów efektywnego ojcostwa”. Czy może Pan je zdradzić?

Warsztaty, o których pani wspomina, mają na celu odbudowywanie prawidłowych relacji w rodzinach oraz rozwijanie umiejętności rodzicielskich. Program nawiązuje głównie do badań socjologicznych doktora Kena Canfielda zawartych m.in. w książce „Siedem Sekretów Efektywnych Ojców”. Ani autor książki, ani my nie odkrywamy Ameryki. Te „sekrety” to m.in. utrzymywanie równowagi na linii życie rodzinne – praca zawodowa, umiejętność rozpoznania silnych i słabych stron swojego ojcostwa, nauczenia się, jak wzmocnić więzi z dzieckiem na każdym etapie jego rozwoju, stworzenie i wdrożenie osobistego planu działania jako taty, podpatrzenie, jak radzą sobie w tej roli inni mężczyźni.

Jakie są Pana doświadczenia ojcostwa?

To, kim jestem, zawdzięczam mojemu tacie. Ojciec pomógł mi poznać siebie. Jako dziecko marzyłem o tym, by zostać sportowcem, piłkarzem. Tato powiedział, że zgodzi się, bym zapisał się do klubu piłkarskiego, jeżeli zrobię postępy w nauce. Ale razem z tym stwierdzeniem padły z jego ust inne ważne słowa: wiem, że ty potrafisz to zrobić, ja ciebie znam. To było dla mnie bardzo istotne. Jeżeli chodzi o moje własne przeżywanie ojcostwa to powiem, że jest ono dla mnie radością i potężnym wyzwaniem. Jestem ojcem trójki dorosłych, pełnoletnich dzieci. Starsza córka jest już mamą, więc cieszę się faktem bycia dziadkiem. Na organizowanych w ramach Tato.Net warsztatach chętnie opowiadam o siedmiu sekretach ojcostwa, ale mam jeszcze swój dodatkowy – ósmy. Dla mnie ojcostwo jest bowiem łaską i tajemnicą. I ta tajemnica cały czas się dzieje, a ja czekam na kolejną odsłonę, ponieważ to nie jest skończona historia.

Zainicjowany przez Pana program ma zainspirować mężczyzn do przeżywania ojcostwa jako pasji oraz najważniejszej kariery życia. Jakie są jego efekty?

Myślę, że niezłe, skoro na organizowane przez nas konferencje i warsztaty przychodzi coraz więcej osób. W czasie 12 lat naszej działalności zorganizowaliśmy 8 międzynarodowych konferencji, powstało 60 ojcowskich klubów w 10 krajach. Najbardziej owocną działalnością Tato.Net są szkolenia i warsztaty. Przez te 12 lat odbyło się prawie 600 warsztatów w 300 miastach na terenie 15 krajów, m.in.: Polski, Ukrainy, Rosji, Niemiec, Anglii, a nawet Brazylii, USA i Kanady. Uczestniczyło w nich prawie 12 tysięcy osób. Powstało też 6 autorskich programów, takich jak: „Ojciec NieZŁOMny”, „Przygoda taty i syna” czy „Tato & Córka – nowe spojrzenie”. Te fakty mówią same za siebie. ▪

Dekalog dla ojców

Okazuj szacunek matce swoich dzieci

Daj dzieciom swój czas

Zapracuj na autorytet

Wymagaj z miłości

Bądź wzorem

Bądź nauczycielem

Dbaj o wspólne, rodzinne posiłki

Czytaj dzieciom

Okazuj uczucia

Rola ojca nigdy się nie kończy

Archiwum

ODKRYWANIE OJCOSTWA