- Ksiądz Bosko, papież Franciszek i trzy miłości
- Od redakcji
- Nauczyciele i rodzice gospodarzami w szkole
- CZAD: Pomoc medyczna to luksus
- Zambia Wszystko poddaje woli Bożej
- Tanzania Najlepiej pod słońcem
- Nasz syn został prezydentem
- Rodzina w nauczaniu Kościoła: Rewolucji nie będzie
- Poznańska Piątka
- Przykazania w rodzinie
- Podobni do Boga
- Poradnik. Jak wychowywać dziewczęta. Same o sobie: dziewczęta o dobrym wychowaniu
- U podstaw systemu wychowania człowieka
- Szkoła potrzebuje rodziców – sojuszników
- Lekcja 19 Temat: Ogarnac calosc
- A dla dziewcząt?
- Wiatr, który zamyka szczeliny
- Każdy rodzaj wróżbiarstwa jest toksyczny duchowo
- Chrońmy lwy, zabijajmy dzieci
U podstaw systemu wychowania człowieka
Ks. Jerzy Bagrowicz
strona: 22
Okazuje się, że unikamy stawiania pytań i szukania odpowiedzi na ważne pytania dotyczące wychowania.
Jest wiele spraw ważnych i problemów, o których dziś się mówi, dyskutuje i pisze. Należą do nich zapewne, dziś na pierwszym miejscu, zagadnienia związane z zagrożeniami pokoju na świecie; ostatnio w czołówkach gazet pojawiają się doniesienia o zamachach terrorystycznych, o kryzysie ekonomicznym niektórych krajów, o głodzie i niesprawiedliwości społecznej w wielu miejscach globu.
Dlaczego powinno się rozmawiać o edukacji?
Nie mniejszą uwagę poświęca się różnym atrakcyjnym formom współczesnej konsumpcji, zaspokojeniu odwiecznej potrzeby chleba, ale i coraz wymyślniejszych igrzysk. I chociaż sprawa wychowania człowieka rzadko pojawia się na pierwszych stronach gazet czy mediów elektronicznych, to jednak trzeba przyznać, że w gruncie rzeczy wychowanie powinno należeć do spraw jak najżywiej obchodzących poszczególnego człowieka, każdą rodzinę i cały naród. Jest to ważne także dla kultury. Bez edukacji nie może być bowiem mowy o kulturze, rozwoju, dobrobycie. Wychowanie to owoc mądrości, ale i odwrotnie: Mądrość jest owocem wychowania. Gdzie nie ma mądrości, nie może być mowy o wychowaniu, gdzie nie dba się o wychowanie, trudno szukać mądrości. Naród, który nie dba o edukację i nie plasuje nauki wśród strategicznych priorytetów, nie ma co marzyć o wielkości; jego życie redukuje się do konsumpcji i rozmywa w nijakości. Formacja intelektualna i wychowanie są czymś tak potrzebnym, jak chleb do rozwoju na płaszczyźnie biologicznej i materialnej.
Ważne nie tylko dla wierzących
Nie powinniśmy zapominać, ż e jednym z istotnych źródeł teorii i praktyki wychowawczej jest Pismo Święte. W potocznym odbiorze jest to księga, która powstała, aby uczyć i pomagać w pełnieniu życiowych zadań; dla wierzących jest ona natchnionym słowem Bożym i źródłem mądrości służącej zbawieniu. Wśród zagadnień poruszanych przez Pismo Święte są przecież również wypowiedzi na temat człowieka, jego natury i wychowania. W tym zakresie jest ono kopalnią wiedzy i mądrości wychowawczej. W Kazaniu na górze (zob. Mt rozdziały 5-7) Jezus Chrystus podał podstawowe normy etyczne obowiązujące Jego wyznawców. Normy te od początku stały się podstawą reguł kształtowania i wychowania nowego człowieka. W ten sposób Jezus ukazał fundament dla kształtującego się od początków chrześcijaństwa zwartego systemu wychowawczego. Nie powinniśmy jednak zapominać o ważnej prawdzie: System wychowania, który Jezus ogłosił i z apoczątkował, n ie był c zymś oderwanym od tradycji religijnej Izraela. Nie zrozumiemy dobrze systemu wychowawczego funkcjonującego w naszej kulturze, a zwłaszcza chrześcijańskiego systemu wychowawczego, jeśli nie wejdziemy – choć w podstawowym zakresie – w tradycję wychowawczą Narodu Wybranego. Jest ona bardzo bogata i nie sposób przedstawić jej w szczegółach. Warto zwrócić jednak uwagę na te jej elementy, które legły u podstaw historii Izraela i Bożej pedagogii wychowania człowieka. Nie będzie to jedynie studium o zamierzchłych doświadczeniach wychowawczych. Przekonamy się, że pedagogia ta, która kształtowała się wraz z rozwojem Izraela, ma wartości nieprzemijające i bardzo aktualne, także w naszych czasach i tak trudnych uwarunkowaniach, w jakich wychowanie jest dziś realizowane.
Prawda o szczególnej godności człowieka
Gdy rozmawiamy o ważnych sprawach związanych z historią kształtowania się Bożej pedagogii objawionej w pierwszym przymierzu, warto wspomnieć najpierw, że podstawą wychowawczego oddziaływania, które będziemy odkrywać na kartach Pisma św. Starego Testamentu, jest nauka o godności człowieka. Prawda ta jest w sposób obrazowy i jednocześnie głęboki zarysowana w pierwszych strofach Księgi Rodzaju (por. Rdz 1, 26-28; 2, 4-7). Człowiek stworzony przez Boga, na Jego obraz i podobieństwo, w odróżnieniu od zwierząt otrzymuje tchnienie Boże. Jest ono źródłem nie tylko życia fizycznego, ale ukazuje szczególną pozycję pośród stworzeń. Jest on przedstawiony jako zdolny do dialogu z Bogiem, jest istotą wolną, która decyduje o sobie. Idea człowieka stworzonego na obraz Boży nadaje specjalną, wręcz sakralną godność osobie ludzkiej. Racją godności człowieka nie jest więc ani religia przez niego wyznawana, ani stan człowieka, lecz samo jego człowieczeństwo. Nie można zredukować człowieka do roli przedmiotu, ponieważ Bóg tak go ukształtował, iż nosi on w sobie „piętno” Boga samego. Człowiek został stworzony na obraz i podobieństwo Boże, a to – w świetle całości Objawienia – oznacza, że tylko człowiekowi udzielił Bóg czegoś ze swego życia i swej mocy. Obraz Boży wszczepiony człowiekowi w chwili stworzenia stał się początkiem tej solidarności Boga z człowiekiem, która osiągnie swój szczyt w momencie wcielenia Syna Bożego, gdy „Słowo stało się Ciałem i zamieszkało między nami”.
Historia szczególna i niezwykła
Następnie warto pamiętać, że historia pierwszego przymierza nie jest jedynie opowiadaniem o losach kształtującego się ludu, ale jest historią szczególnego rodzaju. Jest to mianowicie kronika bardzo osobistego związku Boga z konkretną społecznością, jaką jest naród izraelski. Takim podstawowym aktem, przez który wyrażał się ten bardzo osobisty związek, było przymierze. Zawarte w Abrahamie i Mojżeszu jest aktem ciągle odnawianym. Na mocy tego przymierza Izrael ma być ludem świętym, a Bóg ze swej strony bierze Izrael na swoją szczególną własność. W tym przymierzu i sposobie obecności Boga pośród swego ludu zaczyna się objawiać swoista pedagogia przymierza. Zanim Bóg przekazał przez Mojżesza tablice prawa przymierza, zwane Dekalogiem, dał się poznać jako Ten, który jest ze swoim ludem. Stary Testament pokazuje wymownie, że stosunek do Boga był odczuwany przez Naród Wybrany jako stosunek osobowy. Tę osobową relację Księga Wyjścia wyraża powiedzeniem: „Ja jestem Pan, Bóg twój” (20,2).
Dla dobra i rozwoju człowieka
Ta osobowa relacja, określająca zarówno stosunek Boga do całego narodu, jak i do każdego człowieka, jest podstawą i naczelną zasadą pedagogii miłości Boga do swego ludu oraz fundamentem każdej teorii i praktyki wychowawczej, dążącej do realizacji dobra i rozwoju ludzkiej osoby. ▪
“W Kazaniu na górze Jezus Chrystus podał podstawowe normy etyczne obowiązujące Jego wyznawców. Normy te od początku stały się podstawą reguł kształtowania i wychowania nowego człowieka.
Do rozważań:
Ewangelia wg św. Jana, rozdział 13
